Gaskookplaat

Een gaskookplaat is een open warmtebron, waardoor er sprake is van stralingswarmte. De gaskookplaat lijkt simpel, maar er zijn veel variaties.

Wat alle inbouwmodellen kenmerkt, is dat ze bestaan uit twee delen:

• De body met de branders
• De vangschaal die op het blad rust

Body

In de body is de techniek met de branders gehuisvest. De body is meestal van gegalvaniseerd metaal en zakt in de uitsparing van het werkblad.

Vangschaal

De vangschaal rust op de body en is meestal van een glanzend, op rvs lijkend dun materiaal. Dit materiaal wordt ook als rvs omschreven en roest bij normaal huishoudelijk gebruik ook niet. Overigens wordt rvs zelf ook toegepast.

Vangschalen van wit, beige of zwart geëmailleerd staal worden nauwelijks nog verkocht en zijn qua trend ingehaald door glas.

Glas

Glas past goed in de trend van vlakke platen. Het ontbreken van de vangschaalfunctie wint het van het schoonmaakgemak en het oog voor design. De waarde van een vangschaal moet echter niet onderschat worden, omdat overkoken bij het koken op gas hoort en van tijd tot tijd niet te vermijden is.

Glas dat voor kookplaten gebruikt wordt, is er in twee versies:

• Gehard glas: dit geleidt warmte, waardoor de vlakken rondom de pit heel warm kunnen worden.
• Vitro-keramisch glas: geleidt in horizontale richting nauwelijks warmte en blijft aanzienlijk koeler, wat het schoonmaken ten goede komt.

Het verschil herkennen is niet gemakkelijk en moet afgeleid worden aan de branders. Is de opening in het glas klein, dan is er sprake van een keramische glasplaat. Is de opening groter, dan is er sprake van gehard glas, omdat de brander vrij moeten kunnen bewegen in het glas vanwege de uitzetting.

Constructie

De constructie is eenvoudig en beproefd. In de vangschaal of de glasplaat zijn openingen gemaakt, waar de branders doorheen steken. Deze worden afgedekt met de zogenaamde branderdeksel. De branderdeksel is meestal van gietijzer, maar soms ook van aluminium en is bijna altijd zwart of donkergrijs geëmailleerd. Rvs branders zijn in Nederland niet erg geliefd, omdat ze zwartbruin inbranden en al na een paar keer gebruik verouderd uit zien.

Om de pan boven het vuur te kunnen houden is een pandrager nodig. Daarbij zijn twee hoofdvormen te onderscheiden:

• De roostervormige pandrager, die over twee of meer pitten gaat. In de goedkoopste versie is deze van geëmailleerd bandstaal gemaakt.
• De spinvormige pandrager, die boven één pit ligt en meestal van geëmailleerd gietijzer is.

Op plekken waar extra op veiligheid gelet moet worden, zoals in een woonboot of caravan, zijn er gaskookplaten die voorzien zijn van een thermokoppel. Ook voor platen in kookeilanden is deze techniek sterk aan te bevelen, omdat daar vaak sprake is van meer luchtstroming door het langslopen en openen en sluiten van deuren openen.

Uitvoeringen

De meest voorkomende plaat is die met vier pitten en twee roostervormige pandragers. Alleen de eenvoudigste versie heeft geen vonkontsteking en moet handmatig worden aangestoken. Een standaard vierpits gaskookplaat is ongeveer 60 cm breed. De indeling en de grootte van de branders is vaak nog afgestemd op het traditionele koken, met aardappels, groente en een stukje vlees. Zo komt in veel van deze platen nog het zogenaamde sudderpitje voor.

Tegenwoordig zie je ook steeds meer kookplaten met vijf of zes branders, waarvan één brander vaak een extra groot vermogen heeft. Als er sprake is van meerdere vlamkringen bij een brander, dan spreek je van een wokbrander. Deze grotere gaskookplaten zijn er voor een vijfpits in een breedte van 70 tot 80 cm en 90 cm bij een zespits of een vijfpits met een wokbrander.

De keuze die je uit branders hebt, zijn de normaalbrander, de sterkbrander, de supersterkbrander, de wokbrander en krachtige wokbrander.

Onderhoud

Een gaskookplaat is over het algemeen niet gemakkelijk schoon te maken, maar dit is wel sterk afhankelijk van de uitvoering van de plaat. Email en het glanzende, op rvs lijkende materiaal laten veel makkelijker kookresten en spetters los dan geborsteld rvs. Zware, gietijzeren, niet geëmailleerde roosterpandragers zijn aanzienlijk moeizamer schoon te maken dat een spinrooster.

Glas en andersoortige vlakke vangschalen zijn mooi om te zien en laten gemakkelijk vuil los, maar hebben bij kookspetters of overkoken van vloeistoffen het grote nadeel dat alles onderloopt.

Koopargumenten

• Gewenning: “Ik heb er altijd op gekookt.”
• Relatief goedkoop
• Lange levensduur
• Naast aardgas kan er ook gewerkt worden met butaan- of propaangas
• Kan weinig kapot gaan
• Lage reparatiekosten
• Veel mogelijkheden: van simpel vierpits en geen vonkontsteking tot zespits met diverse vermogens
• Allerlei soorten pannen en schalen kunnen gebruikt worden zonder bijzondere eisen aan vlakheid of bodemkwaliteit van de bodem.
• Gas reageert direct en je kunt een pan ook even liften en toch warm houden.
• Je hoort goed wanneer het gas aanstaat, door het ruisen.

Let op!

• Bij goed geïsoleerde (nieuwbouw)woningen moet de ruimte goed worden geventileerd en is een goede afzuigkap nodig, omdat er bij verbranding van gas veel vocht vrij komt. En door de extreem hoge isolatie-eisen van de overheid wordt bij veel nieuwbouwwoningen al veel woonvocht vastgehouden.
• Bij gas is er bij aansteken wel direct warmte, maar het kookpunt wordt niet snel bereikt. In vergelijking met inductie is gas zelfs ongeveer 50% langzamer.
• Let goed op de kookgewoonte van de klant. Mensen die graag roerbakken of stomen zullen nauwelijks behoefte hebben aan branders die ook op een lage stand goed functioneren, maar hebben meer baat bij een wokbrander. Voor Indisch ofSurinaams en traditioneel Nederlands koken is de behoefte aan een sudderbrander met laag vermogen juist groot.
• Kookplaten van Nederlands fabrikaat hebben als kenmerk dat de pan dicht boven de vlam staat. Veel gaskookplaten komen tegenwoordig uit Italië en Spanje, waarbij de afstand van het branderdeksel en de pandragers groter zijn. De pan staat hierbij 1 à 1½ cm hoger boven de vlam. Hier moeten klanten aan wennen bij het koken!

Gaskookplaat